Eskişehir’in Odunpazarı’nda bulunan Kurşunlu Cami ve Külliyesi, Osmanlı’nın bilinen ilk başmimarı Acem Ali tarafından inşa edilmesinin üzerinden 5 asır geçmesine rağmen ihtişamını koruyor.
Mustafa Paşa tarafından 1525 yılında yaptırılan ve o dönemde Mevleviliğe tahsis edilen külliye; cami, şadırvan, Mevlevi asitanesi, talimhane, harem, imaret, matbah, Mevlevi şeyhlerine ait türbe (Hamuşan) ve iki kervansaraydan oluşuyor. Kubbesi kurşunla kaplandığı için “Kurşunlu” adını alan cami, bir kubbeli ana mekân ve beş kubbeli son cemaat yerinden meydana geliyor.
UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Tarihi Odunpazarı Evleri Bölgesi’nin en önemli yapılarından olan Kurşunlu Külliyesi, ziyaretçilerine 500 yıllık bir tarih yolculuğu sunuyor.
“Mevlevi kültürünün izleri hâlâ canlı”
ESOGÜ Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Hüseyin Adalıoğlu, külliyenin şehrin manevi hayatında önemli bir yeri olduğunu belirterek, “Semahanenin kubbesindeki alemde ve caminin mihrabında Mevlevi sikkeleri var. Belgelerle tespit ettiğimiz üzere külliye, Mustafa Paşa tarafından 1525’te yaptırılarak Mevleviliğe tahsis edildi.” dedi.
Adalıoğlu, külliyenin bulunduğu Paşa Mahallesi’nin sokaklarının da Mevlevi şeyhlerinin isimlerini taşıdığını hatırlatarak, “Çürükhoca, Şeyh Şemsettin, Hasan Dede sokakları bunun örneği. Bu külliye Osmanlı mirasının güçlü bir yansımasıdır.” ifadelerini kullandı.
Manevi ve ekonomik merkez olmuştu
Kurşunlu Külliyesi, yalnızca ibadet değil; sosyal, kültürel ve ekonomik açıdan da kente yön vermişti. Asitanede sema ayinleri ve zikirlerin yapıldığını, kandil ve bayram günlerinde halka ikramlarda bulunulduğunu aktaran Adalıoğlu, Mevlevi geleneğinde çalışmanın önemine değindi:
“Burası bir miskinler yuvası değildi. Dervişler ve muhibbanın el emeğiyle geçimlerini sağlamaları, sanat ve zanaat öğrenmeleri teşvik ediliyordu. Böylece toplumda üretken bir hayat biçimi destekleniyordu.”
